Inicio

Contacto Arbol Romar Asociación A Fonte  Dedales Celsa
NOTICIAS > Fornelos 1999

 


 

 Ramón Romar, escritor de Baio

18.08.1999

 

 

  «Ancestros y vivencias» es el título que tiene el libro de Ramón Romar, un escritor aficionado de Fornelos - Baio. En su libro cuenta la historia de su familia y además es un reflejo de la vida rural gallega hace un siglo. Romar se define como un  «amante de la verdad, de mi pueblo y de mis antepasados». Su próximo proyecto es estudiar las genealogías de Baio.

 

«Soy un amante de la verdad, de mi pueblo y de mis antepasados»

 

La jardinería, la numismática y la filatelia son sus aficiones. De entre todo eso ha tenido tiempo, además, para realizar un libro sobre la historia de su familia, titulado Ancestros y vivencias. Para escribirlo recurrió a bibliografías y también a lo que le contaban sus familiares. A pesar de todo no se considera un escritor.

   —¿Cómo se define?

   —Es muy difícil. Yo soy una persona muy amante de la verdad, de mi pueblo y de mis antepasados.

   —¿Usó bibliografías o se basó en lo que le contaban?

   —Recurrí a ambas cosas. En primer lugar me basé en mi padre y muchas historias son orales, pero yo recorrí el Archivo Histórico del Reino de Galicia, fui a dieciocho parroquias y también a muchas casas de mis paisanos. Hace 18 o 20 años que llevo haciendo esto. Pero yo no pretendía hacer un libro, sólo quería guardarlas para mis hijos y mis nietos que viven en Madrid y que no se podían ni imaginar lo que yo había vivido aquí.

El libro tiene 190 páginas. Son hechos reales y por eso es algo para la familia y los amigos. Ramón afirma que «no está a la venta, es algo totalmente particular».

   —¿Qué cuenta en el libro?

   —Hay una historia en la familia muy desgraciada que fue la del vinculeiro. Este hombre lo jugó todo, lo perdió y sus hijos tuvieron que pedir. Mi abuelo, en concreto, no pudo ir ni a la escuela. El libro intenta relatar las costumbres de antes, muchas de ellas desaparecidas. Por ejemplo, aquello del aire, de la sombra, como se dice Carballo. También lo que se comía y cómo se trabajaba o se sembraba. Es un compendio de lo que yo recuerdo de Fornelos.
Eran tiempos difíciles.

   —Además analiza otras genealogías de Baio. ¿Le ilusionaría descubrir algo?
   —Sí, me gustaría hacer un estudio muy amplio sobre dónde se originaron los nombres, número de madres solteras o de qué enfermedades morían porque el índice de mortandad era terrorífico, ya que en Baio el siglo pasado era del 43%.

 

 


 

 

 Fornelos entra na historia

10.01.1999

 

   Un investigador afeccionado recopilou a vida e milagros de personaxes da aldea da parroquia de Baio

 

Ramón Romar López é un baiés do lugar de Fornelos que leva residindo en Madrid desde 1982 por problemas de saúde (por padecer asma desde a infancia, os médicos recomendáronlle un clima seco). Fai pouco tempo editou algo máis de cen exemplares dun libro no que narra a vida de dúas familas da súa aldea natal. Pero a obra é algo máis que iso. É un documento da vida de xeracións e xeracións que a pesares das penurias foron saíndo adiante con esforzo. O seu escrito pódese aplicar a calquer outro pobo.

 

Ramón sempre foi animado a que publicara eses escritos, pero dadas as dificultades que as editoriais poñen para editar algo así, Romar realizou pola súa conta unha edición reducida para repartir a obra, que titulou Ancestros y vivencias.

 

É interesantísima a desgraciada historia do derradeiro vinculeiro da casa do Bao, de Fornelos, José Miguel López de Parga (tataravó do autor), que polo seu vezo do xogo perdeu todas a súa extensa facenda e deixou á familia na pobreza. Contra o ano 1850 xogou e perdeu un ben traballado cabazo de pedra de seis pés, que foi a parar á parroquia de Carreira-Zas, unha vez que o vencedor da partida mandou trasladalo en carros pedra a pedra: é o cabazo que ilustra a portada do seu libro, aínda hoxe en pé no rueiro da casa de Moreno de Carreira.

 

Así perdeu tódalas leiras este antepasado, de tal xeito que o fillo, José María, recibe en 1892 o certificado de pobreza do xulgado de Corcubión.

 

Ademais da árbore xenealóxica das dúas pólas familiares (desde o século XVII) e doutras historias, Romar fai un verdadeiro estudio antropolóxico do lugar de Fornelos da súa infancia e mocidade. Tódalas vivencias se centran en Fornelos (49 casas habitadas e 200 habitantes) e a penas se estenden á parroquia de Baio.

 

As penurias da vida labrega

Son recomendables as páxinas dedicadas á vida na aldea de non hai tantos anos, para que se vexa como viviron os antepasados nosos. E canto máis vaimos cara atrás, peor será o panorama.

 

Nestas páxinas descríbese a deficiente alimentación na maior parte das casas (caldo e broa), o mundo dos pobres de pedir —que andaban descalzos polas cañeiras de toxos mesmo no inverno—, falta de hixiene —non había cuartos de
baño e a xente só se lavaba os sábados—, como se alimentaba ás mulleres paridas nas semanas de engroda para que se recuperasen (máis ben era unha ceba que as deixaba gordas de máis), múltiples carencias da escola durante o franquismo (e aínda hai quen magnifica aqueles tempos...), os traballos de verdadeiros escravos, de día e de noite para poder gañar unhas pesetas (había quen durmía de noite sobre o cabalo pois de día tiña que traballar de canteiro e labrego).

 

O autor describe diáfanamente os labores do campo (a sementeira e a colleita, o liño, o millo e as fabas, as patacas, etc), as crenzas e supersticións, desde a meiga de Baíñas á compoñedora de Lema; o aire, a santa compaña, os rescritos, o cepo de tronos; as ofrendas ós santos. E tamén as diversións na feira de Baio, durante o Entroido, nas cachelas de san Xoán, na romaría do Carme do Briño, e moitos máis. En suma, un libriño de 188 páxinas que entretén e lembra a moitos desmemoriados os traballos e os días.

 

 


 

 

 

 
 www.fornelos.net