Inicio

Contacto Arbol Romar Asociación A Fonte  Dedales Celsa
NOTICIAS > Baio 2010
 

Baio disfrutará con tradición sus fiestas patronales en honor de santa María

03.09.2010

 

Las procesiones y actos litúrgicos se vestirán con la alegría de las actuaciones de los grupos folclóricos

 

Que la situación económica no sea la más propicia para organizar una fiesta o que el verano llegue a su fin no impedirá que los vecinos de la comarca se echen a bailar un nuevo fin de semana. Muchas localidades abrirán hoy sus programas festivos con tradición y buena música hasta altas horas de la madrugada.
 

Baio será una de las que se vestirá de gala para rendir homenaje un año más a su patrona, santa María, con una misa solemne a la una de la tarde que vendrá acompañada luego por una procesión por las calles del pueblo, que estarán amenizadas a lo largo de la mañana por la Banda Santiago de Arteixo. En la sesión vermú tocará la orquesta Lamas y, de noche, repetirán junto al grupo América. La música también de los gaiteiros y pandereteiras de Adro. Un cartel lleno de actuaciones, «pese a que a recaudación baixou un pouquiño con respecto ao ano pasado», indica Fernando Montero, miembro de la comisión de fiestas. De hecho, desde la propia organización señalan que «xa hai algo mirado para as festas por san Cristovo», en julio, mientras que para estas explican que «aínda haberá que esperar a ver como vai a economía».

San Antonio recorrerá mañana en procesión, desde las 11.00 horas, el tramo que va desde la iglesia de Baio Pequeno hasta Fornelos, para luego volver por el pueblo hasta llegar al templo alrededor de la una de la tarde, momento en el que se oficiará la misa. La coral local Xan Mella cantará en el acto litúrgico del domingo por la Virxe do Carme. En la verbena se llevará a cabo un espectáculo de fuegos artificiales.

La cita se prolongará hasta el domingo, al igual que las celebraciones en honor de la Virxe da Milagrosa, que también arrancarán hoy en Carballo. Una edición muy especial de estas fiestas ya que, con motivo del centenario de la construcción de la capilla de la santa que se cumplirá en 2012, los feligreses iniciarán este año una campaña con la finalidad de que la Milagrosa reciba la coronación canónica, una distinción que ya luce Nosa Señora da Barca de Muxía, entre otras imágenes.

Las dianas, alboradas y bombas de palenque anunciarán el inicio de las fiestas desde primera hora de la mañana. A las diez de la noche, arrancará la tradicional procesión de las antorchas, que dará paso a una verbena en la que actuará la orquesta Ciclón. Más de doscientos vecinos se pondrán manos a la obra el sábado para elaborar las populares alfombras florales que guiarán el camino a la comitiva que saldrá el domingo por la Virxe da Milagrosa, tras la misa que comenzará a las doce y media del mediodía y que estará cantada por la Coral de Bergantiños.

 

 


 
 

La Coral Xan Mella de Baio presentará su último disco

20.08.2010

 

La Coral Xan Mella de Baio presentará, el próximo sábado 28 en las Torres do Allo de Zas, su último trabajo, titulado De entrañas da terra. El disco está formado por trece canciones populares. El primer tema, que lleva el mismo nombre que el título del compacto, es una composición que el vecino Perfecto Varela le regaló a la agrupación.

 

Ave María no morro, Lela, Hijo de la luna, Terra meiga, María la portuguesa o la Salve rociera son algunos de los temas que se incluyen en el trabajo. El cedé de la coral que dirige Tatiana Pankrátova termina con la pieza Habaneras de Baio, escrita por Antonio Díaz Amor y con la música del propio Perfecto Varela.

 

El acto de presentación del disco, que se grabó el pasado mes de mayo, comenzará a las nueve de la noche.

 

 


 
 

in memóriam Na morte de Roberto Veloso

13.08.2010

 

Natural de Baio, foi un destacado representante do movemento galeguista durante a súa emigración americana

 

O luns sorprendíanos a noticia da morte na Coruña de Roberto Veloso Gómez aos 90 anos de idade. Eu coñecín a Roberto hai uns anos, unha tarde que mo presentou meu tío Xosé María Lema no seu piso coruñés. Foi a primeira doutras tardes de conversa que mantivemos, e que agora considero escasas.

 

O principal motivo destes encontros era o mutuo interese por que se coñecese a vida e a obra de Xosé Collazo, poeta baiés emigrado na Arxentina. Roberto conservaba textos publicados por Collazo en revistas, pero sobre todo conservaba na memoria recordos dos momentos vividos con el en Buenos Aires. Esas tardes de conversa deron para a confección dun libro sobre Collazo, que está no prelo, pero que desgraciadamente Roberto non poderá contemplar como era o seu desexo. Sirvan estas liñas biográficas (así como as que inclúe o libro aínda inédito) como homenaxe a este home «bo e xeneroso».

 

Roberto Veloso naceu na parroquia de Baio o 22 de novembro de 1919, fillo de Modesto Veloso Pardo e María Preciosa Gómez Blanco. En 1949 emigra a Buenos Aires, e alí atopará acomodo na casa de Xosé Collazo, o «señor Pepe» como o chamaba el. Con el botou oito meses («sen lle cobrar un can») mentres non se puido instalar en por si.

Traballou como xastre, primeiro nun taller, pero en canto puido xa se puxo por libre, pois prefería contar con tempo de lecer. Este tempo aproveitábao indo aos centros da colectividade emigrada como o Centro Orensano ou a ABC de Corcubión, nos que o mesmo se divertía nas súas festas que pasaba o tempo na biblioteca ou asistía a actos e conferencias de carácter cultural e político.

 

Axiña habían nacer en Roberto inquedanzas polo galeguismo que pregoaba na capital porteña un Castelao xa moribundo. Díxonos Roberto que unha das primeiras cousas que mercou así que xuntou uns cartiños foi o Sempre en Galiza (que aínda conserva na súa primeira edición). Como mozo que aínda era vai participar en agosto de 1953 na creación das Mocedades Galeguistas de Buenos Aires.

 

En abril de 1954, xa era o seu presidente, acompañado na secretaría por Xosé Neira Vilas. Un dos actos que recorda con máis emoción desta época foi a homenaxe que se lle tributou a Francisco Fernández del Riego na súa visita á Arxentina: «Alí estábamos Neira Vilas, Denís Conles, Carlos Abraira, Adelina González e mais un de Baio rodeados de figuras como Manuel Puente, Fernández del Riego e os deputados Alonso Ríos e Suárez Picallo».

 

Desta época é tamén unha significativa protesta contra un escritor galego que publica unha reseña sobre unha novela, a cal estima de menor valía por estar escrita en galego. Roberto figura como primeira sinatura dunha carta publicada no bonaerense Opinión Gallega co título de Varil e lumioso defendemento do idioma galego. Mozos da Galiza libre dirixen unha carta aberta a un escritor galego de pouca fe e dinidade patriótica . O escritor Ricardo Flores considerou a Roberto unha das 50 persoas que máis fixeron polo galeguismo na Arxentina entre os chegados despois de 1936.

 

Este activismo político non o arredou doutras tarefas, como o de ser membro da Coral Terra Nosa, pero sobre todo de participar no proxecto ideado por Pepe Collazo na década de 1930 e que ía ter feliz desenlace en 1954: a creación dunha escola en Baio que levase o nome do mestre Agra Regueiro.

 

A idea de Collazo viuse interrompida pola guerra, pero volveu cobrar impulso en 1950. Roberto recorda que o señor Pepe o mandou xuntar cartos porta por porta entre os veciños de Baio que vivían en Buenos Aires. Á recadación de máis de 30 mil pesetas feita na Arxentina e enviada ao cura Juan Astray sumouse aquí a venda dun monte en man común, para que puidesen ser levantadas as Escolas Agra Regueiro «costeadas por el pueblo».

 

 


 
 

El caballo fue el rey de la fiesta en la Carballeira de Baio

26.07.2010

Animada jornada ecuestre

Emilio Busto cree que las fiestas del Apóstol restaron público, pero, aun así, la jornada caballar organizada por la asociación que preside reunió ayer en Baio a 247 caballos y a cerca de medio millar de personas. La participación se redujo en torno a un 20% con respecto al año anterior, pero es que la competencia fue muy dura.

La feria comenzó con el tradicional paseo por las calles de Baio, en el que agentes de la Guardia Civil de Tráfico de Corcubión y de la Policía Local de Zas, así como voluntarios de Protección Civil, acompañaron a los jinetes. Fueron 45 minutos de recorrido, que despertaron mucha expectación. Ya de regreso a la Carballeira de Baio, un lugar «fenomenal», como lo define Emilio Busto, los participantes se sentaron a la mesa para degustar empanada de bacalao, churrasco de cerdo y chorizos criollos «a fartar». Después del postre y el café comenzaron los concursos, en los que hubo trofeos para los mejores. La música de la charanga As Breas amenizó la fiesta, que se prolongó hasta las 19.30 horas. El jinete número 53 se fue a casa con 200 kilos de pienso donados por Almacenes Caión bajo el brazo.

 

Cristina Abelleira

 

 


 
 

La comarca se divierte a galope

25.07.2009

En Baio se celebrará hoy una feria cabalar y en la parroquia ceense de A Ameixenda se preparará una carrera de burros

Aunque el perro esté considerado por toda la sociedad como el mejor amigo del hombre, es el caballo el que se lleva la palma en cuanto a celebraciones se refiere. Y es que el equino se erige en la figura indiscutible en la mayor parte de las fiestas veraniegas de las parroquias de la comarca, ya sea por su participación en rutas, ferias o, por supuesto, en rapas.

Así, el recinto situado en la carballeira de Baio abrirá hoy sus puertas a las diez de la mañana para que los jinetes que lo deseen exhiban sus ejemplares en una edición más de la feria cabalar organizada por la Asociación Amigos dos Cabalos de la localidad. Los participantes partirán a las 13.30 horas en un recorrido por las calles del pueblo y, tras el banquete, podrán demostrar sus destrezas a caballo en los distintos concursos con premio, como el popular juego de barriles, que sin duda volverá a ser el más aclamado por el público.

De ruta

Una veintena de jinetes salieron ayer por la tarde desde el campo de la iglesia de Brens (Cee) para llevar a cabo una ruta a caballo de nueve kilómetros por diferentes lugares de la parroquia como A Grixa, Raso, Fadibón, Berroxe o A Pontella. La marcha formaba parte de las actividades que se llevan a cabo en la 26 edición de la Mostra Cultural.

En otros casos es su primo el burro el que tira del carro. En la parroquia ceense de A Ameixenda se celebrará, a partir de las 19.30 horas, una nueva edición de la simpática carrera de burros a través de un circuito urbano. La cita está organizada por la asociación Fumes do Cal dentro de su programa de actividades de las fiestas del Apóstol.

De cualquier manera, ya sea tanto para que interprete el papel protagonista como para que salga a escena como actor secundario, la mayor parte de las parroquias apuestan siempre en sus fiestas por su caballo ganador.

 

Víctor Cacho

 

 


 
 

Cultura invertirá 25.000 euros en la restauración del retablo mayor de la iglesia de Cambeda

24.07.2010

La Consellería de Cultura destinará un total de 25.000 euros a la restauración del retablo mayor de la iglesia de Cambeda, en Vimianzo.

 

La decisión la tomó la consellería después de una visita del jefe territorial de Cultura, José Manuel Varela, al templo, invitado por la portavoz local del PP, Carmen Borbujo.

 

«Estamos trabajando en diversos frentes y los frutos están llegando, este es un ejemplo de la apuesta por conservar nuestra historia», decía ayer Borbujo, quien cree que, además de favorecer a los vecinos, la actuación permitirá aumentar el potencial turístico de Cambeda y del municipio.

 

El retablo mayor de San Xoán de Cambeda es una pieza esculpida por Agustín Martínez Ribera, escultor de Baio, entre 1829 y 1832.

 

Está hecho en madera y mide tres metros y medio de altura por tres de ancho. La iconografía la preside San Xoán Bautista, acompañado por la Virxe do Rosario y San Ramón. También tiene una imagen de la Virxe do Carme. Desapareció del retablo la imagen de la Virxe de Loreto.

 

La restauración prevista permitirá que todas las piezas recuperen el esplendor perdido con el paso de los años.

 

 


 
 

«Só pola paisaxe da carballeira paga a pena acercarse por aquí»

22.07.2010

 

 

A carballeira de Baio acollerá o domingo unha nova edición da feira-exposición cabalar, na que se reunirán a máis de 200 exemplares, que os xinetes exhibirán cun paseo polo pobo que sairá á unha e media da tarde. Emilio Busto, que preside a asociación baiesa Amigos do Cabalo, invita a todo o mundo a pasar unha xornada moi especial.

 

-Do entorno non se queixará, vaia privilexio...

 

-A verdade que só pola paisaxe da carballeira, con tantas árbores centenarias, paga a pena acercarse. Quero facer unha petición popular para que todos os que se pasen por Baio, sexan do pobo ou non, paren na festa e disfruten do día.

 

-Esperemos que faga bo.

 

-Si, fai falla o sol porque senón, coa sombra que da a carballeira, pódese chegar a pasar frío.

 

-Terán preparado un coche escoba para o paseo cabalar.

 

-(Ri) A maior parte da xente disfruta co percorrido, pero é certo que hai a algúns aos que non lles gusta, polas defecacións e polo ruído que se forma. O paseo, aínda así, dura pouco máis de media hora e, ademais, sempre coidamos de todos os detalles.

 

-E logo, amarran aos cabalos e a fincar o dente.

 

-Si, haberá comida para todos por un prezo razoable, dez euros para os socios e xinetes, e doce para o resto.

 

-Pero non haberá que amarrar a ninguén...

 

-(Ri) Hai comida dabondo, así que non creo.

 

 


 
 

La Feira Cabalar de Baio será el domingo

21.07.2010

 

Los vecinos de Baio tienen una cita este domingo en la carballeira. Como todos los años por estas fechas, se celebrará una edición de la feria-exposición cabalar. Las puertas se abrirán a las diez de la mañana y, a la una y media de la tarde, los participantes darán un paseo por el pueblo para volver de nuevo al recinto, donde se servirá un banquete bajo una carpa. La charanga Albreas, de Muros, amenizará la jornada desde primeras horas de la mañana.

 

 


 
 

Un gran esquecido na historia da literatura galega

21.07.2010

 

Teodoro morreu traxicamente cando contaba con apenas 20 anos. Ás doce do mediodía do domingo 21 de xullo de 1935 saíu nunha piragua na compaña do seu amigo Rogelio Paredes pola ría coruñesa, pero ás dúas e media zozobra a embarcación á altura da denominada punta do Boi. Rogelio consegue nadar ata a costa, mais non así Teodoro, que apenas sabía nadar. O seu corpo desapareceu e non se atopou ata a mañá do día seguinte. O triste suceso foi recollido pola prensa galega e incluso pola madrileña, pero foron as páxinas de La Voz de Galicia as que ofreceron un tratamento máis intenso, ocupando boa parte da súa portada, pois a familia Morgade era moi coñecida na capital herculina.

 

A figura de Teodoro Morgade foi recordada na súa vila natal durante moitos anos, pois levaba o seu nome o antigo campo de fútbol do C. D. Baio, aínda que era máis coñecido polo Campo do Balsiño, polo lugar no que se atopaba.

 

A razón de bautizar este terreo de xogo co nome do noso poeta déunola Xosé María Lema na súa Historia do C. D. Baio: súa nai, Lucinda Varela, era propietaria da finca na que se construíu, e cedeuno gratuitamente ao club desde o ano 1957 (sete anos antes de estar federado), e ela tan só aceptaba que as directivas do club pagasen unha misa anual pola memoria do seu fillo Teodoro.

 

Hoxe, setenta e cinco anos despois da súa morte, a figura de Morgade aínda continúa no esquecemento dentro da historia da literatura galega, aínda que a súa presenza na antoloxía dos poetas da Costa da Morte publicada o ano pasado (De Pondal ao Batallón Literario) fixo que fose descuberto por moita xente, o que provocou abondosos eloxios do que ben puido ser unha das figuras da nosa literatura.

 

 


 
 

Morgade ou a promesa truncada

21.07.2010

Hoxe cúmprense 75 anos do pasamento dun mozo baiés que deixou retrincos propios dun xenio da poesía vangardista

Hoxe, 21 de xullo, fanse 75 anos da morte no mar coruñés de Teodoro Morgade, unha das grandes esperanzas da poesía galega do primeiro terzo do século XX. Teodoro Morgade Varela naceu na vila de Baio o 2 de xuño de 1915. Era fillo de Teodoro Morgade Muñiz e de Lucinda Varela Muñiz, que residían habitualmente na coruñesa Praza de Pontevedra, pois o pai tiña unha farmacia na veciña rúa de García Hernández (hoxe San Andrés).

 

Teodoro realizou os estudos de Bacharelato na cidade herculina, e aquí inicia a súa paixón pola literatura, xunto con outros amigos como Marino Dónega, Mariñas del Valle ou o corcubionés Plácido Castro. Xuntábanse polas tardes de sete a nove e media na biblioteca da Reunión Recreativa e Instructiva de Artesanos, coñecida popularmente como Circo de Artesáns, para ler as revistas culturais e literarias da época (Revista de Occidente, Leviatán, Acción Española, Nós, Logos, etc.) e obras literarias, filosóficas ou históricas das máis variadas procedencias. Como sinalará anos despois Dónega «tales lecturas ían formando en nós, por acarrexo poida que algo anárquico, amilladoiros de modestos coñecementos sen excesivo rigor metodolóxico". Teodoro e os seus amigos acabaron por crear a Sección de Estudios Locales y Gallegos dentro do propio Circo de Artesáns.

 

Rematado o Bacharelato, Teodoro iniciará en Santiago de Compostela os estudos universitarios, e seguindo a tradición familiar matricúlase en Farmacia. Dende moi cedo intégrase en organizacións xuvenís de carácter progresista e galeguista como a Federación Universitaria Española (FUE) e a Federación das Mocedades Galeguistas (FMG). Estas Mocedades naceron en 1932 como a rama xuvenil do Partido Galeguista, e nela militaron mozos que logo haberían converterse en grandes nomes da Historia de Galicia como Ramón Piñeiro, Fernández del Riego ou Celso Emilio Ferreiro. Unha das principais actuacións da FMG foi a súa campaña a prol do Estatuto de Autonomía, na que Teodoro participou repartindo folletos e organizando mitins onde interviñan destacados membros do galeguismo republicano.

 

Afección secreta

É por esta época cando Morgade comeza a escribir os seus primeiros poemas. Pero esta afección súa era secreta, só os amigos máis próximos eran coñecedores dela, xa que el nunca publicou nada, pois a dicir de Xenaro Mariñas era moi autocrítico. Todo o que hoxe coñecemos del foi o que escribiu na correspondencia cos seus amigos. E o que escribiu era completamente vangardista, moi adiantado ao seu tempo, en todos os aspectos. Como dixo Marino Dónega, «Morgade tamén foi un precursor. Nin utilizaba a gravata, nin ataba os cordóns dos zapatos, a pesar de non existiren daquela os mocasíns». Foron o propio Marino e Mariñas del Valle os que, en 1963, compilaron os poemas manuscritos nesas cartas para dalos á luz nun pequeno libro que levou por título Cartafol, do que tan só se imprimiron cen exemplares, en edición non venal, e contaba cun retrato do debuxante Villar Chao e un autorretrato, pois tamén era afeccionado ao debuxo.

 

O primeiro historiador da literatura galega que analizou a súa obra foi Méndez Ferrín, que situou a Morgade como un dos poetas da Xeración de 1936, da que formaban parte, entre outros, Iglesia Alvariño, Álvaro Cunqueiro, Celso Emilio Ferreiro ou Luís Seoane; aínda que dentro desta xeración encadra a Morgade entre os poetas imaxinistas como Casado Nieto ou os irmáns Xosé María e Emilio Álvarez Blázquez.

 

Chamóuselle imaxinista a esta corrente do vangardismo porque se caracterizaba por ofrecer unha visión plástica e animadora da paisaxe. Outro historiador como Carballo Calero denominou este grupo como «hilozoísta», facendo referencia á personificación da paisaxe: o tratamento dos elementos da natureza como se fosen seres vivos. Disto atopamos exemplos en Morgade como a lúa que voia coma se fose unha andoriña, os grans amarelos de millo que caen ao escunchalos son como raiolas de sol?

 

A poesía de Teodoro Morgade bebe fundamentalmente de dous poetas galegos: Manuel Antonio e Amado Carballo (por iso a esta xeración tamén se lle chamou amadocarballista), que foron os grandes mestres do vangardismo en Galicia. Dos poemas morgadianos di Ferrín que son «sumamente sensoriais e lúdicos, e revelan unha limpeza tal de execución que nos fai pensar no que habería ser unha ditosa madurez poética posterior a 1936».

 

Xosé María Rei Lema

 

 


 
 

El profesor Vigueret pronunció un pregón cargado de poesía en las fiestas de san Cristovo de Baio

13.07.2010

 

Los vecinos de Baio disfrutaron el pasado sábado con el pregón recitado por Ricardo Vigueret con motivo de las fiestas en honor de san Cristovo. Tras la tradicional procesión automovilística que se llevó a cabo por las calles de la localidad, y una vez finalizada la misa en el campo da festa, el pueblo escuchó con atención las palabras del profesor de historia y presidente del grupo de teatro Badius.

 

El discurso de Vigueret, marcado por el verso y la rima, ha sido uno de los que más próximos al estilo labartiano que se recuerdan. Con un ritmo muy cuidado y un contenido bañado en la historia de estas populares fiestas, el texto no dejó indiferente a nadie.

 

Así, el profesor no se quiso olvidar de personajes que participaron de manera muy activa durante estos años para que estas celebraciones fueran posibles, destacando especialmente a miembros de pasadas comisiones como Ramón Lema Sousa, más conocido como Moncho do Cruce. ¿Qué baiés no se acuerda de su total dedicación en esta cita? ¿O de José Rojo Valiña, Pepe de Valiña, uno de los animadores locales más implicados con la causa, con sus engalanados coches que no pasaban desapercibidos ni para los vecinos ni para un jurado que lo colmaban de premios?

 

Los que acudieron al pregón también hicieron memoria de cuándo comenzaron estas fiestas, según el historiador, allá por el año 1870. El pregonero también aprovechó la ocasión para recordar al último pregonero, Jorge Mira, o a figuras como Mario do Trébol, Fernando de Rama, los hermanos López Romero, Fredy de Emuíño, Cristian de Fornelos o Fernando de Montero, así como para agradecer la colaboración de todos sus paisanos a la hora de participar en la fiesta.

 

Los asuntos de actualidad, como la crisis económica o el mundial de fútbol de Sudáfrica, fueron también otros de los puntos que Vigueret acarició con sus versos, reiterando una y otra vez que la crisis no puede hacer mella en unas fechas tan señaladas, sobre todo cuando se puede estar a punto de ganar el campeonato del mundo con un gol de Iniesta. Lo proclamó, y así fue.

 

 


 
 

Chapa y pintura para la bendición

11.07.2010

Decenas de vecinos de la comarca adornaron ayer sus coches, motos y bicicletas para participar en la procesión automovilística que recorrió las calles de Baio

 

El eslogan de «Baio capital do automóvil» tiene una razón profunda. Y no solo porque los empresarios del sector celebren cada año dos ediciones de una exitosa feria de vehículos usados. En esta localidad se formaron muchos de los mecánicos de la comarca. A partir de un taller de carrocerías se crearon los que existen en la actualidad. Fue en los años cincuenta del siglo pasado cuando empezaron las procesiones de coches con motivo del día de san Cristovo. Los pocos ómnibus que había por aquel entonces y algunos camiones formaban parte de la comitiva. Con el tiempo, surgió la costumbre de engalanar los automóviles.

 

Ayer, un año más, los baieses y muchos vecinos de la comarca participaron en la procesión de san Cristovo con su coche para que fuese bendecido por el párroco. La comitiva motorizada que, como de costumbre, partió al mediodía de la iglesia antigua del pueblo, iba presidida por una furgoneta con el san Cristovo. En otro vehículo similar, también adornado, lo hacía santa Bárbara, que hoy recibe los honores festivos en la localidad. Detrás, la banda de música y las motos, algunas de ellas clásicas, recuperadas por algunos de los más conocidos empresarios de la localidad. Montesas, vespas y bultacos de los años sesenta y setenta, y hasta minimotos y bicicletas. Y detrás los coches, incluidos algunos antiguos, como un Citroën de los años cuarenta. Formaban una larga cola.

 

El párroco, Francisco Espasandín, que se guarecía del sol bajo una sombrilla de playa, bendijo autos durante tres cuartos de hora. Estaba en el cruce principal del pueblo y escoltado por san Cristovo y santa Bárbara, mientras la policía local se afanaba en gestionar todo el tráfico que transcurría por el lugar. Incluso tuvo que recibir la ayuda de una agente de la Guardia Civil de Tráfico de Corcubión.

 

Alrededor de una treintena de personas y la banda asistieron animados a las bendiciones, mientras hacían comentarios sobre la caravana de coches y sus adornos. En la comisión se quejaban porque este año los vehículos llevaban pocas flores. «Están moi caras», decía alguien entre el público. Los organizadores no entregaron flores gratis para los feligreses en la procesión, pues escasea el dinero y, además, siempre sobraban. En torno a la una de la tarde, el sacerdote decidió levantar el campamento y el jurado se reunió para decidir los premios a los vehículos mejor adornados. Fermín López logró el primero; Relojería Fuentes, el segundo; Senande, el tercero y Fachal, el especial.

 

Julio Fernández   

 

 


 
 

Decenas de conductores irán a Baio para bendecir sus vehículos

10.07.2010

 

Las calles de la capital del automóvil se convertirán hoy en auténticos ríos de chapa. Decenas de conductores de toda la comarca acudirán con sus vehículos hasta la iglesia antigua para participar en la procesión automovilística en honor de san Cristovo, que arrancará a las once y media de la mañana. Los feligreses peregrinarán hasta el cruce de las calles Obispo Romero y Ovidio Vidal, en donde recibirán la bendición para, acto seguido, regresar al campo da festa en donde se oficiará la misa solemne. A los tres coches que, según el jurado, vayan mejor engalanados, se les otorgará un premio. También habrá galardones especiales para los vehículos de dos ruedas.

 

El pasacalles correrá a cargo de la charanga Mekánica, mientras que en la verbena actuarán las orquestas Alarma y Ciclón. A partir de la una y media de la noche, un baiés se adentrará en un toro de madera desde el que se lanzarán fuegos de artificio.

 

 


 
 

La procesión automovilística baiesa se pone en marcha

08.07.2010

 

Decenas de conductores de la comarca se acercarán este sábado a Baio para recibir la tradicional bendición durante la procesión automovilística en honor de san Cristovo, que se llevará a cabo por las calles de la localidad. De esta forma, la capital del automóvil en la Costa da Morte se volverá a poner en marcha para revivir la clásica cita con el santo para pedirle que proteja a todos los que se suben a un vehículo, ya sea de cuatro o de dos ruedas.

 

Por eso, como todos los años, en el recorrido que saldrá a las 11.30 horas de la iglesia antigua, en Baio pequeno, participarán también muchos motoristas y ciclistas junto a los vecinos que vayan al volante de sus coches. La peregrinación, que estará acompañada por la Banda de Música Eduardo Pondal y un grupo de gaiteiros de la localidad zasense, pasará por la rúa Mestre Platas y llegará hasta la intersección de las calles Obispo Romero y Ovidio Vidal. El cura bendecirá en el cruce a la caravana de feligreses que, tras la procesión, volverán hasta el campo da festa para presenciar la misa solemne.

 

Premios

Como en las grandes ocasiones, la gente se vestirá de gala, pero también los coches pasarán por chapa y pintura. Y es que la cita guarda tres premios -un trofeo y el resto monetarios- para los conductores que, según el jurado, asistan con sus coches mejor adornados. También habrá galardones para las motos y las bicicletas.

 

La sesión vermú estará amenizada por la orquesta Alarma, que repetirá en la verbena de la noche junto a los músicos de Ciclón. Además, la charanga Mekánica hará que el ritmo no decaiga ni por un momento en toda la tarde.

 

En esta edición de las fiestas se recuperará además una tradición que llevaba ya siete años sin celebrarse. A partir de la una y media de la noche, un joven de Baio se adentrará en el esqueleto de un toro de madera en el que, desde su cornamenta, se lanzará una traca de fuegos de artificio.

 

Pero las fiestas arrancarán ya desde el viernes, con la orquesta Principal y una discoteca móvil, que pondrán la música en el campo da festa. Por su parte, en la jornada del domingo, actuará en la verbena la famosa orquesta Panorama, además de Montes, que también lo hará durante la sesión vermú. A la 1.30 horas se lanzarán los fuegos artificiales.

 

Otro asunto que todavía se está decidiendo desde la comisión es la celebración de un partido entre solteros y casados el sábado. Por otro lado, también barajan la posibilidad de instalar una pantalla gigante el domingo para seguir la final del mundial de fútbol de Sudáfrica.

 

 


 
 

Los directivos de Adro dan ejemplo y limpian la Carballeira de Baio

06.07.2010

 

El presidente, Carlos Pedro Domínguez Calo, y el ex presidente, Miguel Santos Rey, de la asociación cultural Adro fueron los primeros en ponerse el traje de faena para colaborar en la limpieza de la Carballeira de Baio.

 

El paraje fue escenario de una multitudinaria celebración festiva y familiar, en la que unas 2.500 personas, según los organizadores, disfrutaron de la comida campestre y la música.

 

Tal acumulación de personas dejó su rastro en forma de basura por el lugar y alguien tenía que encargarse de retirarla. Los dos directivos dedicaron buena parte de su domingo libre para devolver el espacio público a su estado anterior.

 

 


 
 

«Isto é moi monótono, non é como 'Los vigilantes de la playa'»

03.07.2010

RAMÓN ReIMÚNDEZ | Socorrista y monitor

Ramón Reimúndez Espasandín, de 25 años, es socorrista y monitor en la piscina de Baio, situada en el complejo deportivo del campo de fútbol Platas Reinoso.

 

El joven asegura que el primer día de la reapertura de las instalaciones, que tuvo lugar el jueves, fue muy bueno. La acogida cumplió con las expectativas de todos, y niños y padres acudieron a la piscina de Baio acompañados por el buen tiempo.

 

Ramón Reimúndez afirmó con rotundidad que su trabajo «é moi monótono, isto non é como Los vigilantes de la playa ». Añadió al respecto que casi nunca pasa nada tan emocionante como la ficción nos muestra en muchas ocasiones.

 

Lo habitual en su trabajo son incidencias leves, como caídas, rasgaduras, cortes o picaduras de insectos como tábanos o abejas. No obstante, confirmó que en determinadas ocasiones los niños sufren el agobio y el temor habitual al agua.

 

Finalmente, el socorrista baiés destacó que «os afogamentos son inexistentes» y que puedes vivirlos una o dos veces en toda una vida. Así, animó a todos a acudir a la piscina.

 

 


 

 

La Xan Mella conquistó Madrid

04.05.2010

 

El pasado fue un gran fin de semana para los integrantes de la coral Xan Mella de Baio, que (no esperábamos menos) triunfaron en Madrid. Y por partida doble. El grupo que dirige Tatiana Pankátrova se desplazó hasta la capital para participar en dos conciertos. El primero, incluido en la misa que se celebró en la catedral de la Almudena en memoria del recordado baiésUxío Romero Pose , que fue obispo auxiliar de Madrid. La actuación coincidió con el décimo tercer aniversario de su consagración por parte del cardenal vilalbés Antonio María Rouco Varela , que, pese a sus deseos, no pudo acudir a la ceremonia. En su lugar asistió el también gallego Andrés Ramos Castro , secretario de los obispos de Madrid. Tras la emotiva misa y después de haber aprovechado para hacer un poco de turismo por la capital, los cantantes de la agrupación baiesa se reunieron de nuevo en el Centro Galego, donde ofrecieron su concierto número cien en un salón de actos abarrotado. Para celebrar el centenar de actuaciones que tienen ya a sus espaldas ofrecieron un programa especial, en el que incluyeron algunos de sus temas más exitosos, como el Katiusha , en el que tanto los coralistas como el público acabaron palmeando. Otras de sus interpretaciones fueronJardín de ensueño , de Rey Rivero ; Torrevieja , de Ricardo Lafuente ; el mítico María la Portuguesa , de Carlos Cano , o Nos Caneiros , de Daniel González .

 

En intermedio del concierto, el presidente de Xan Mella, Antonio Díaz Amor , entregó al representante del Centro Galego un escudo de la asociación soneirana reproducido en cerámica de Buño. En ese momento, Díaz Amor, también agradeció públicamente a la presidenta de la asociación Amigos do Liño, Carmen Riveiro Ferreiro , su aportación a la entidad, pues todos los hombres de la agrupación estrenaron en los recitales madrileños unas corbatas de lino. De la elegancia del centenario fueron testigos muchos vecinos de Baio y también de otras localidades de la Costa da Morte que residen en Madrid. El alcalde de Zas, Manuel Muíño Espasandín , y su esposa, Xunqueira Sánchez Lado , también fueron testigos del acto, así como el párroco baiés, Francisco Espasandín Castro ; el presidente de la Fecom, José Gabín Martínez ; la representante de Amas de Casa de Baio,Mercedes Reimúndez ; Carmen Riveiro; la presidenta de la asociación A Fonte de Fornelos, Estrella Balsas Pose , y el empresario José Mira Turnes , que también lidera la sociedad de pesca Río Mar. Hasta el Centro Galego también se acercaron el músico cabanés, Perfecto Varela , que vio como Xan Mella interpretaba su Das entrañas da terra , la escritora Mercedes González de Pailos y su hija Marisú Pailos González , que es natural de Castromil (Salto-Vimianzo), y el periodista de Telemadrid y ex delegado de La Voz en Carballo, Antonio García .

 

La fiesta en Madrid continuó por la noche en el restaurante Playa de Riazor, donde celebraron una divertida cena y una animadísima velada, en la que no faltó la música. De ella se encargaron el alicantino (y baiés de adopción) Óscar Moya , a la guitarra, y Perfecto Varela , al saxofón. Hubo cánticos y mucha alegría, que continuó por la mañana con la visita por varios lugares emblemáticos por la capital.

 

 

 


 

 

Los obradoiros enseñarán el lenguaje no sexista

06.03.2010

 

El Concello de Zas tiene previsto llevar a cabo a lo largo del mes de marzo obradoiros de lenguaje no sexista. Para ello cuentan con la ayuda del servizo de normalización lingüística.

Su objetivo es intentar un tratamiento igualitario entre hombres y mujeres, así como luchar contra los estereotipos lingüísticos sexistas y las expresiones androcéntricas.

Las sesiones, en las que podrán participar todos los vecinos del municipio, serán eminentemente prácticas. En ellas, a través del análisis de documentos reales, los asistentes podrán identificar los casos de uso sexista del lenguaje y dispondrán de herramientas adecuadas para evitarlos. Cada obradoiro durará seis horas repartidas en varias sesiones en Baio, Zas e Fornelos.

Por otro lado, el departamento de Servizos Sociais do Concello de Zas organizó el concurso de narraciones breves contra la violencia de sexista para los alumnos de los colegios del municipio. Con él se pretendía invitar a la reflexión sobre el tema a niños y adolescentes. La participación fue elevada, ya que se presentaron alrededor de sesenta relatos entre las dos categorías establecidas: niños de 8 a 12 años y de 13 a 18. El jurado se reunió la semana pasada, pero el acto de entrega de premios no se celebrará hasta el lunes a las 19.00 horas en el salón de plenos del Concello.

 

 


 

 

El Servizo de Normalización Lingüística de Zas prepara cursos sobre lenguaje no sexista

02.03.2010

 

El Servizo de Normalización Lingüística del Concello de Zas ha preparado tres obradoiros sobre lenguaje no sexista que se impartirán este mes en Baio, Zas y Fornelos.

El objetivo de estos cursos, abiertos a todos los vecinos del municipio, es promover la utilización de un lenguaje en el que hombres y mujeres reciban un trato igualitario, además de luchar contra los estereotipos lingüísticos sexistas y las expresiones androcéntricas (aquellas que ofrecen una visión masculina del mundo). Los obradoiros, de seis horas de duración, se centrarán, sobre todo, en el análisis práctico de documentos reales.

 

 


 

 

PERSONAJES CON INTERÉS MAXIMINO SOUSA PÉREZ

03.02.2010

 

«Un libro non serve para ensinarlle aos rapaces a conducir»

 

Fundó con 27 años Autoescuelas Sousa, donde hoy les sigue enseñando a sus alumnos los entresijos de un coche

 

Maximino Sousa Pérez es de esas personas que se van dando forma a sí mismas y lo cuentan sin afán de protagonismo. Ronda los 74 años (aún no los tiene, pero pronto será su aniversario) y está hecho un chaval. «Eu, dende logo, teño a sorte de que me encontro moi ben». Es pura vitalidad, porque con casi tres cuartos de siglo, Sousa Pérez sigue haciendo girar el día a día -y nunca mejor dicho- alrededor del volante y del negocio que ha centrado buena parte de su vida: el imperio de las autoescuela Sousa.

Sin embargo, antes de ponerse al frente de ello, Maximino ya tenía experiencia en el trabajo. En realidad, nunca le tuvo miedo. Nació en A Piroga (Baio), una pequeña aldea por la que a día de hoy (y sobre todo cuando hay feria o feirón, como ayer) siguen pasando a pie algunas personas en dirección a los puestos del mercado. En su memoria, Maximino grabó detalles, que en el futuro le sirvieron para un insólito proyecto.

De aquellos tiempos recuerda otras muchas cosas. Maximino nunca pierde su simpatía: «Do primeiro ano, no que nacín, que era o 1936 non recordo nada». Normal, pero de los posteriores sí tiene lembranzas. No eran tiempos fáciles, «coma para todo o mundo», pero Sousa Pérez reconoce que, su familia, «por suerte», no llegó a tener grandes dificultades. Aunque es cierto que «por haber, nin sequera había moito qué comer, a verdade».

Él y sus seis hermanos trabajaron desde jóvenes e, incluso, desde niños. «Antes non era como agora, que se anda como se anda. Antes tiñamos que colaborar dende rapaces». Su padre, portugués, había puesto en marcha un aserradero en Baio. De Portugal le viene el apellido, Sousa, que aunque en Galicia no es extraño, tiene su origen en las tierras del buen vino, Oporto. Maximino empezó a trabajar en la fábrica paterna. «Alí estiven dende os 15 ata os 21, sendo camioneiro».

También cambió, y mucho, la edad de independizarse. Él lo hizo a los 21, cuando se casó: «Tiven sorte daquela que me quixeron, que se cadra hoxe en día non o facían», bromea. Con eses años, tuvo la responsabilidad suficiente para adquirir una casa en Baio y montar su propio bar. No recuerda el nombre, porque entonces no se diferenciaban por rótulos. Y tampoco había muchos más. El suyo era «Casa de Maximino» y así lo conocían todos. Cuando llevaba seis en él, empezó a solapar este negocio con el que lo ha hecho más conocido: las autoescuelas. Por tanto, con solo 27 años, puso en marcha lo que hoy es la casa donde muchos jóvenes de la Costa da Morte siguen aprendiendo a conducir, como lo habían hecho ya sus padres, en la mayoría de los casos. «Nos primeiros tempos, aínda non era a Dirección General de Tráfico a que levaba todo isto, senón Industria». Hay que tener en cuenta que Autoescuelas Sousa nace en torno en los albores de los años sesenta.

Pionero en su sector
Su entidad es toda una institución y la decana de estos negocios en la comarca. Por aquellos tiempos, dice Maximino, las empresas de este tipo que quedaban más cerca estaban en A Coruña y Carballo, donde también precisamente su empresa tiene ahora sucursales: cuatro en a Coruña y una «no Burgo, otra en Carballo, así como en Corcubión y, por supuesto, Baio. Empezó «con dous turismos e un camionciño», pero la cosa fue subiendo. Llegó a tener 31 coches y cinco o seis motos. Y 28 empleados, una cifra nada escatimable ni para aquellos tiempos ni para los de ahora. Ahora, son 25 personas y, dice Maximino, la crisis también se deja notar, pero de momento todavía se resiste, aunque «sempre se podía ir algo mellor».

Él mismo va a dar «un paseíño todas as mañás á Coruña». Lo que él llama paseíño es, en realidad, trabajo, aunque entendido de un modo relajado. «Teño sorte de ter saúde e encontrarme ben, porque tampouco bebo nin fumo». Quizás ese sea el secreto de la vida, pero el éxito al volante tiene otro.

Se decidió por lo de los coches porque «nacera neles. Para min estaba tirado». A él no le hizo falta profesor y los requisitos para enseñar no eran tantos como ahora, pero Maximino tiene claro una cosa: «Un libro non serve para ensinarlle aos rapaces a conducir. Un profesor, cando explica, non pode ler por el e nada máis. Ten que saber do que fala. Se te guías só polo libro, os rapaces, unha vez que os pós ao coche, non saben por onde tirar». El negocio también llevan ahora -aunque Maximino sigue siendo el eje central- «varios rapaces», entre ellos dos hijas. Así seguirá el legado Sousa, «porque eu non vou durar toda a vida». Y porque también tiene mucho en qué entretenerse.

Sousa Pérez tiene una autocaravana en la que recorre, «cando me dá», distintos lugares. Nunca perdió el contacto con su Portugal de origen: «Teño uns primos alí e vou sempre, todos os anos. Vou á Fátima e de paso véxoos». Ha llegado a Lugo, León o incluso, Buenos Aires, donde también tiene familia.

De Portugal trajo consigo una idea hace varios ya varios años, más de diez y de quince. Viendo la Cidade dos pequeninhos, él decidió reproducir la suya. Lo hizo en un monte cercano a la aldea, también en Baio (O Allo, más bien). Son varias casas, una capilla y también un hórreo. «Tiña uns canteiros alí traballando e ocorréuseme». De la reconstrucción -que sorprendió mucho en su momento-, Maximino destaca una casa, «que é exactamente igual á miña de neno, na que nacín eu, pero máis pequena». Ahora, reconoce que «aquilo agora está un pouco abandonado».

Son algunas de las vivencias y pertenencias de Maximino. Tiene algunas más, por otros lados, pero las ha ido ganando. Y también ha dado, como la estatua en homenaje a las mujeres de Fornelos. Sousa Pérez ya vivió y luchó mucho, pero adelanta: «Eu aínda quero vivir moito máis».

 

 

 
 www.fornelos.net